Japonların 5S Tekniği Nedir?

İçindekiler

Japonların 5S Tekniği Nedir?

Japonlar düzenli, işlerine bağlı ve çalışkan bir millettir. Japonlar bir işe başladıklarında o işten başka bir şey ile ilgilenmezler, sadece o işe konsantre olurlar ve böylece o işin verimliliği artar. Japonlar çalışma hayatında daha çok olmak üzere “5S Tekniği” isimli tekniği her alanda kullanmaktadırlar.

Peki bu 5S tekniği nedir? 5S tekniği “Seiri (ayıklama), Seiton (düzenleme), Seiso (temizlik), Seiketsu (süreklilik) ve Shitsuke (disiplin)” kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşmaktadır. 5S tekniğinin amacı; düzensizlik, temizlik eksikliği ve standartsızlık yüzünden oluşan kayıpları kaldırarak verimli bir çalışma ortamı sağlamak.

5S tekniği ile işler organize şekilde, düzenli işler, zaman kaybı azaltılır ve verimlilik artışı olur. 5S tekniği israfın ne olduğunu anlamakla başlar. İsraf, ürüne veya hizmete doğrudan değer katmayan veya ürünün/hizmetin dönüşümüne katkıda bulunmayan her şeydir. İsraf, birçok farklı formda olabilir ve ürüne zaman ve maliyet ekler. [1]7 temel israf bulunmaktadır. Bunlar; hatalı üretim, fazla üretim, fazla stok, bekleme, gereksiz işler, gereksiz taşıma ve gereksiz hareketler.

Japonların 5s Tekniği Nedir?

Amaç bu israfları önlemek ve verimliliği arttırmaktır. Japon 5S taktiğinin uygulanabilmesi için üst yönetimin izninin sağlanması, başarılı takım çalışması için sinerji oluşturulması, eğitim ve gelişim için kaynak ayrılması, hedeflerin ortaya konmasını sağlamaya yönelik işyeri incelemesi yapılması ve iyileştirme sürecinin başlatılması gerekmektedir.[2]

5S tekniği uygulamalarını yaparken eğitimi almak veya eğitim almış kişinin tecrüberilerinden yaralanmak gerekir çünkü 5S tekniğini yanlış uygulamak hiç uygulamamak gibidir.

5S tekniği yalın üretim de çokça kullanılmaktadır. Çalışanların yaratıcılıklarını sergilemelerine ve bakış açılarını genişletmelerine olanak sağlar. Çalışma ortamının keyifli olmasına, paylaşımın artmasına ve zamanın etkin kullanılmasına katkıda bulunur. Organize, düzenli ve temiz bir iş ortamı sağlayan bu sistem, iş güvenliği açısından da önemlidir, maliyetin düşmesini ve iş kazalarının önlenmesini sağlıyor. Böylece işletmeye rekabet gücü kazandırmaktadır.

5S Tekniğinin Bileşenleri

1 1. Seiri (Ayıklama-Toparlama)

Çalışma hayatımızda etrafımız dağılmaktadır. Bu durum bizlerin gerekli eşyayı bulmamız konusunda zorlaştırabilir. İşte bu yüzden seiri yani ayıklama işlemi çok önemli bir adımdır. Bu adım çok iyi yapılmalı ki diğer adımlar da etkili olsun. Çalışma alanımızda bulunan ve aslında gerekli olmayan maddeleri ayrıştırmamıza yaramaktadır. Gerekli ve gereksiz eşyaların ayrılmasıdır. İhtiyaç olmayan malzeme ve aletlerin ortadan kaldırılması ile iş güvenliğini sağlamak kolaylaşacak, verimlilik ve ürün kalitesi artacaktır. Ayıklama adımı sayesinde çalışma ortamında boşta duran eşyaların, gereksiz ve düzensiz kabloların, zeminde duran el aletlerinin sağlık ve güvenlik riskleri oluşturması önlenebilecektir.

2 2. Seiton (Düzenleme)

Ayıklama işleminden sonra ayıklanan eşyaların düzenlemesidir. Eşyaları düzenlerken 30 saniye içinde ulaşılabilir olması önemlidir. Düzenleme yaparken:

– Kullanılacak malzemeler kendi arasında sınıflandırılır.

– Etiketleme-işaretleme yapılır, bölgeler, dolaplar ve dolap rafları numaralandırılır, yerlerine konan eşyaların isimleri etiketlenir.

– “Yönlendirme”, “belirtme” ve “ikaz çizgileri” uygulanır.

Eşyaların düzenli olması gerekli eşyaların kısa sürede bulunmasına ve böylece zaman tasarrufuyla birlikte verimliliğin artmasını sağlar. Bir çalışma ortamında düzen olmaması iş kaybı, aşırı yorulma, fazladan insan enerjisi kullanımı nedeniyle güvensiz bir çalışma ortamı oluşturur. Düzenleme adımı birbiri ile yan yana bulunması tehlikeli olan alet, makine ve malzemelerin de düzenlenmesini sağlar.

3 3. Seiso (Temizlik)

Çalışma alanında oluşan kir ve tozun temizlenmesidir. Temizleme aşamaları:

  1. Temizlenecek yerler belirlenir,
  2. Sorumlular belirlenir,
  3. Temizlik, kontrol ve bakım yöntemleri listelenir,
  4. Araç ve malzeme sağlanır, temizlik yapılır.

Temizlik sağlık açısından da önemlidir. Ekipmanların bozulmasına, iş kalitesini düşürerek iş kazalarına yol açabilir. Toz ve kir çalışanların konsantrasyonunu bozabilir. Temizlik ve düzen çalışma hayatını olumlu etkileyerek verimliliği arttırır. Çalışma alanlarında ve makinelerde çevre, üretim ve makine kaynaklı her türlü kirliliğin yok edilmesi ve korunmasıdır.

4 4. Seiketsu (Standartlaştırma- Süreklilik)

Standartlaştırma, işlerin standart hale getirilerek sürekliliğinin sağlanmasıdır. Ayıklama, düzenleme ve temizlik adımlarının etkili yürütülmesini sağlar. Standartlaştırma ile her bir adımda yapılacak işler standart hale getirilerek kontrolü kolaylaşır ve hataların bulunması sağlanır. Ayrıca iş güvenliği sağlanmış olur, çevre kirliliğinin olmadığı, düzenli ve temiz bir çalışma ortamının sürekliliği oluşur. Standartlar belirlenmeli ve belirlenen standartlara uyulmalı ki planların gerisinde kalınmasın ve geriye dönüşler azalabilsin.

5 5. Shitsuke (Disiplin)

Bütün adımların sürekliliğini sağlamak için standartlaştırma ve kuralların düzenli olarak kontrol edilmesidir. Disiplin adımında kuralların herkes tarafından alışkanlık haline gelmesi sağlanmaktadır. Herkesin kişisel bir disiplini olması gerekmektedir. Disiplini sağlamak için 5S’ i gündemde tutmak ve ortamı belli aralıklarla denetlenmek, yöntemler belirlenmek önemlidir.

5S Tekniği Nasıl Uygulanır?

Öncelikle çalışma ortamının detaylı şekilde incelenmesi gerekmektedir. İnceleme sırasında tüm alet ve ekipmanlar ile çalışma ve depolama alanları ortaya çıkarılır. İlk aşama olan ayıklama işlemi yapılır. Çalışma alanındaki araç-gereçlerin ihtiyaç derecesi belirlenerek gereksiz olanlar ayrılır. Sonraki adım düzenleme yapılır ve araç-gereçlerin hangi alanlarda bulunacağı veya depolanacağı belirlenir.

Çalışma alanını düzenledikten sonra makine ve araç-gereçlerin kirlilik oluşturma dereceleri belirlenir ve buna göre temizlik yöntemleri kararlaştırılır. Temizleme adımı da bu şekilde gerçekleşir. Tüm makine, ekipman ve aletler ile bunların bulunması gereken alanlar, ihtiyaç dereceleri, kirlilik oluşturma sınıfları gibi özellikler standartlaştırma adımıdır. Standartlaştırma adımının kontrol ve denetlenmesinin hangi aralıklarda kontrol edildiği adım da disiplindir. Disiplin sürecin son adımıdır.

Japonların 5s Tekniği Nedir?

Kaynak:

[1] http://www.kalderankara.org/bilgi-merkezi/yonetim-ve-kalite-araclari/5s-admlar-5

[2] https://www.innova.com.tr/tr/blog/ik-blog/calisma-hayatinda-japonlarin-5s-taktigi#:~:text=Japonlar%C4%B1n%205S%20metodu%3B%20Seiri%20(ay%C4%B1klama,y%C3%BCz%C3%BCnden%20olu%C5%9Fan%20kay%C4%B1plar%C4%B1%20ortadan%20kald%C4%B1rarak


Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bültene Abone Ol
en son haberleri, duyuruları, ilanları, etkinlikleri almak için abone ol
İstediğiniz zaman abonelikten çıkabilirsiniz