PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON| GASLİGHTİNG

İçindekiler

PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON| GASLİGHTİNG

PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON NEDİR?

Psikolojik manipülasyon, bir kişinin başka bir kişinin düşüncelerini, duygularını, davranışlarını veya kararlarını istediği yönde etkilemek amacıyla kullanılan psikolojik taktikleri ifade eder. Bu tür manipülasyonlar genellikle kişinin kendi çıkarlarını veya amaçlarını elde etmek için kullanılır ve çoğu zaman manipülatörün davranışları diğer kişiyi kandırma, baskı altına alma veya kontrol altına alma amacı taşır. Psikolojik manipülasyon genellikle rahatsız edici veya etik olmayan bir davranış olarak kabul edilir ve insanların duygusal ve zihinsel refahını olumsuz etkileyebilir.

Psikolojik manipülasyonun çeşitli türleri vardır, bunlar arasında aşağıdakiler bulunabilir:

  1. İkna: Başka bir kişiyi düşünce veya davranışlarını değiştirmeye ikna etmek amacıyla mantıklı veya duygusal argümanlar kullanma.
  2. Yalancı bilgi verme: Bilinçli olarak yanlış veya yanıltıcı bilgi sunarak kişinin yanlış yönlendirilmesi.
  3. Duygusal manipülasyon: Kişinin duygusal tepkilerini etkilemek için suistimal edilen kişinin duygusal zayıflıklarını veya hassasiyetlerini kullanma.
  4. Korkutma: Tehdit, baskı veya şantaj yoluyla kişinin istenilen davranışları sergilemesini sağlamak.
  5. Sessizlik veya göz ardı etme: İş birliği yapmayı reddederek veya kişiyi görmezden gelerek, kişinin istenilen sonuca ulaşmasını zorlaştırma.
  6. Şantaj: Kişinin olumsuz sonuçlarla tehdit edilmesi, eğer istenilen davranışı sergilemezse.
  7. Sosyal izolasyon: Kişinin başkalarıyla temasını sınırlayarak onu kontrol altına alma.

Psikolojik manipülasyon, kişiler arasındaki ilişkilerde güveni ve duygusal sağlığı ciddi şekilde zedeleme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle insanların bu tür manipülasyonları tanıma, korunma ve karşı koyma becerilerini geliştirmeleri önemlidir. Bilinçli olmak, sınırlarını korumak ve olası manipülasyonları tanımak için duygusal zekayı geliştirmek, kişilerin kendilerini manipülasyonlardan korumasına yardımcı olabilir.

Ancak şimdi günümüzde bazen şahit olduğumuz ve bazen de bizlerin yaşadığı o manipülasyon türü olan “gaslighting‘i” inceleyeceğiz.

GASLİGHTİNG KAVRAMI NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Gaslighting teriminin doğuşu bir tiyatro oyunu ile olur. 1938 yılında sahnelenen Gas Light isimli oyunda Jack her gece eşinden habersiz gaz lambasının ışığını biraz kısar ve eşi Bella da ışığın her geçen gün daha az ışık verdiğini kocasına söyler fakat Jack bunu kabul etmez, eşinin hayal gördüğünü, akıl sağlığını yitirdiğini, böyle bir şeyin olmadığını söyler. Bella da artık kendinden ve kendi gerçeklerinden şüphe etmeye başlayıp gördüklerini sorgular. Kavram bu filmden esinlenerek ortaya çıkmıştır.

Gaslighting temelde bir psikolojik manipülasyon tekniğidir. Bu manipülasyon türünde mağdur olan kişi, karşı tarafın söylemleri ve eylemleri sebebiyle hafızasını, düşüncelerini, akıl sağlığını ve algılarını sorgulayıp kendisinden bir eksiklik arar ve buna bir süre sonra inanır. Çünkü karşısında sistematik bir biçimde kendisini daima eleştiren, haksız bulan, eksik hissettiren ve kusurlarını söyleyen birisi vardır. Genellikle sevdiğimiz ve güvendiğimiz insanlar tarafından maruz kaldığımız için etki altına girmemiz oldukça kolaydır. Gaslighting özetle kişinin kendi çıkarı için, karşı tarafı küçük, zayıf, suçlu ve kendinden şüpheli hissettirerek kontrol etme çabasıdır.

Genelde kullandığı bazı cümlelerde bizler için oldukça tanıdıktır. “Hiç öyle bir şey söylemedim, bence biraz abartıyorsun, aşırı hassas davranıyorsun.” gibi cümleler bu manipüleyi üzerimize uygulayan kişi tarafından sık sık duyarız .

GASLİGHTİNG NASIL OLUŞUR?

Gaslighting, bir kişinin başka bir kişiyi psikolojik olarak manipüle etmek amacıyla kullanılan bir manipülasyon tekniğidir. Bu manipülasyon taktiği, bir dizi psikolojik yöntemle gerçekleşir. Gaslighting nasıl oluşur sorusu için bazı temel adımlar ve taktikler şunlar olabilir:

  1. Yalanlar ve çarpıtmalar: Manipülatör, hedef kişiye karşı yalanlar ve yanıltıcı bilgi verir. Bu, hedef kişinin gerçekleri ve olayları yanlış anlamasına veya şüphe etmesine neden olur.
  2. Gerçekleri inkar etme: Manipülatör, hedef kişinin hatırladığı olayları veya gerçekleri açıkça inkar eder. Bu, hedef kişinin gerçeklik algısını zayıflatabilir.
  3. Karışıklık yaratma: Manipülatör, hedef kişiyi kafa karışıklığına sürüklemek için karmaşık bir şekilde davranır ve söylemlerini değiştirir. Bu, hedef kişinin olayları anlamasını ve mantıklı bir sonuca ulaşmasını engellemeye çalışır.
  4. Sorumluluk reddi: Manipülatör, sorunları veya hataları hedef kişinin üzerine atar ve kendini suçsuz gösterir. Bu, hedef kişiyi suçlu hissettirir ve kendine güvenini azaltır.
  5. Duygusal istismar: Manipülatör, hedef kişiye karşı aşağılayıcı, küçümseyici ve küçümseyici davranışlar sergileyebilir. Bu, hedef kişinin özsaygısını zedeler.

Gaslighting, manipülatörün hedef kişinin güvenini sarsarak, gerçeklik algısını bozarak ve hedef kişiyi duygusal olarak zayıflatarak çalışır. Bu tür manipülasyon, genellikle kontrolcü veya manipülatif kişiler tarafından kullanılır ve ilişkilerde güvensizlik ve duygusal zararlar yaratabilir.

Gaslighting’e karşı koymak ve korunmak için kişiler, bu tür manipülasyonları tanımayı öğrenmeli, sağlam sınırlar oluşturmalı ve gerektiğinde duygusal destek aramalıdır. Ayrıca, kendilerine olan güvenlerini korumak ve duygusal sağlıklarını korumak için gerekli adımları atmaları önemlidir.

GASLİGHTİNG NEDENLERİ NELERDİR?

Bu kişilerin genellikle narsistik kişilik bozukluğuna sahip olduğunu görmekteyiz. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olanlar kendilerini yüce, tek ve çok önemli insanlar olarak değerlendirirler. Bu sebepten dolayı bulundukları çevrede ve kurdukları ilişkilerde her zaman yönetmek, önemsenmek, ilgi görmek ve değerli bulunmak isterler. Karşısındaki insanın kendisine bağımlı olması için elinden gelen her şeyi yaparlar. Mağdurun duyguları, düşünceleri ve istekleri narsist için çok da önemli değildir, önemli olan karşı tarafı ele geçirmek, düşüncelerine ve davranışlarına şekil vermek, onu çevreden soyutlayarak kendisine bağımlı hale getirmektir. Gaslighting uygulayan narsistler çok güçlü ve kendilerini çok değerli hisseden kişiler olarak görseler de temelde kırılgan bir benlikleri ve özgüvenleri vardır. Bu kırılganlığı örtmek ve telafi etmek için karşı tarafı manipüle ederek kontrol altında tutmaya çalışırlar.

GASLİGHTİNG’ E MARUZ KALDIĞIMIZI NASIL ANLARIZ?

İlişkinizde kafanız sürekli karışıksa, kendinize sıklıkla: “Acaba yanlış mı yaptım, hatamı yapıyorum?” diye soruyorsanız, yaşadığınız tüm tartışmalarda suçlu siz oluyorsanız, kendinizi sürekli olarak eksik hissediyorsanız, özür dileyen taraf daima sizseniz, hissettiklerinize önem verilmiyorsa, kavga çıkmasın diye sürekli alttan alıyorsanız, haklı olduğunuz konularda bile kendinizi savunamayacak kadar yorgunsanız, ilişkinin geleceğine dair ümidiniz kalmadıysa, sizi incitip, bağırıp, hakaret edip “bunun suçlusu, sorumlusu sensin” diyorsa Gaslighting’e maruz kalıyor olabilirsiniz.

GASLİGHTİNG’ E MARUZ KALAN BİRİ NELER YAPMALIDIR?


Gaslighting’e maruz kalan bir kişi, durumu tanıma, korunma ve kendisini koruma amacıyla bazı önlemler alabilir. İşte gaslighting’e maruz kalan bir kişinin yapabileceği bazı adımlar:

  1. Durumu tanımak: Gaslighting, kişinin gerçekliğini çarpıtarak, duygusal manipülasyonlarla ve yalanlarla gerçekleşir. Maruz kalan kişi, bu tür manipülasyonların farkına varmalı ve durumu tanımalıdır.
  2. Sınırlarını korumak: Kişi, kendi duygusal sınırlarını korumalı ve manipülatörün bu sınırları aşmasına izin vermemelidir. Bu, manipülatörün kişiyi daha fazla zorlamasını engelleyebilir.
  3. Destek aramak: Gaslighting’e maruz kalan kişi, güvendiği bir arkadaş, aile üyesi veya uzmana başvurarak duygusal destek aramalıdır. Başkalarının bakış açısı ve yardımı, kişiye daha sağlam bir zemin sağlayabilir.
  4. Duygusal sağlık önemlidir: Kendi duygusal ve zihinsel sağlığını korumak için kişi, rahatlama teknikleri, meditasyon veya terapi gibi stresle başa çıkma yöntemlerini uygulamalıdır.
  5. Kendi gerçekliğine güvenmek: Gaslighting, kişinin gerçekliğine ve duygusal tepkilerine olan güvenini sarsmaya çalışır. Kişi, kendi gerçekliğine ve duygusal deneyimlerine güvenmeli ve manipülatörün etkilerini azaltmalıdır.
  6. İlişkiyi değerlendirmek: Eğer gaslighting, bir ilişkinin bir parçasıysa, kişi ilişkiyi dikkatlice değerlendirmelidir. Sağlıklı ve destekleyici bir ilişki, gaslighting gibi manipülasyon taktiklerini içermez. Kişi, bu tür bir ilişkiden çekilmeyi düşünmelidir.
  7. Profesyonel yardım almak: Gaslighting’e maruz kalan kişi, durum çok karmaşık veya ciddi bir şekilde etkilenmişse profesyonel bir terapist veya psikologdan yardım almalıdır.

Gaslighting, duygusal sağlığı ciddi şekilde etkileyebilir ve uzun vadeli etkiler yaratabilir. Bu nedenle maruz kalan kişilerin durumu ciddiye alması ve gerekli adımları atmaları önemlidir.

SENİHA SUDENAZ ERTEN

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bültene Abone Ol
en son haberleri, duyuruları, ilanları, etkinlikleri almak için abone ol
İstediğiniz zaman abonelikten çıkabilirsiniz